Lé / lác mắt là gì ?

TS BS. Đoàn Kim Thành

Phòng khám Mắt – trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch

Lé mắt (lác mắt) là bệnh lý hay gặp ở trẻ em, bệnh cũng có thể gặp ở người lớn và có thể di truyền trong gia đình. Lé mắt gây ảnh hưởng khá nhiều tới thị lực, tâm lý và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Thông thường, có 6 cơ mắt làm nhiệm vụ điều chỉnh hoạt động của nhãn cầu (Bao Gồm cơ trực trong ,trực ngoài ,trực trên ,trực dưới ,cơ chéo lớn ,cơ chéo bé) Mỗi cơ giúp nhãn cầu di chuyển vào trong ,ra ngoài ,lên trên ,xuống dưới ,xoay vào trong ,xoay ra ngoài.

Ở mắt của người bình thường, 2 mắt sẽ cùng nhìn vào một điểm (hợp thị). Lúc này, nhãn cầu sẽ tổng hợp lại hình ảnh thu được ở 2 mắt thành một ảnh duy nhất là ảnh 3 chiều.

Trong khi đó, bệnh lé mắt (lác mắt) là tình trạng hai mắt không thẳng hàng ở tư thế nguyên phát (nhìn thẳng về phía trước) một mắt lệch so với mắt còn lại. Tùy theo cơ bị ảnh hưởng mà mắt lé có thể lé trong, lé ngoài, lé đứng trên.

Khi 1 mắt bị lệch, 2 hình ảnh khác nhau được hai mắt thu nhận sẽ chuyển đến não bộ. Ở trẻ nhỏ, não bộ chọn lọc, loại bỏ hình ảnh của mắt nhìn lệch, chỉ lấy hình ảnh của mắt nhìn rõ hơn. Về sau, trẻ sẽ mất đi thị giác hai mắt. Ở người lớn, não bộ thu lại cả 2 hình ảnh, không thể loại bỏ hình ảnh từ mắt bị lệch, gây nhìn đôi.

Nguyên nhân của bệnh lé mắt :

– Lé bẩm sinh là khi trẻ sinh ra đã thấy lé hay lé xuất hiện trong giai đoạn từ 6 tháng tuổi. Lé thứ phát thường xảy ra ở người lớn do bệnh lý toàn thân (Basedow, u…), tại mắt (đục thể thủy tinh, bất đồng khúc xạ, bệnh lý đáy mắt..), chấn thương vùng đầu mặt, phẫu thuật các bệnh lý ở mắt (Glaucoma,.…).

– Lé do yếu tố điều tiết qui tụ, xảy ra trong độ tuổi đến trường do tật khúc xạ viễn thị hay cận thị.

– Lé do yếu tố di truyền chưa được khẳng định.

– Liệt cơ vận nhãn bẩm sinh hoặc mắc phải.

– Phẫu thuật các bệnh lý ở mắt.

Triệu chứng bệnh lé mắt :

– Nhận biết khi người bệnh tự soi gương hoặc người xung quanh phát hiện thấy mắt bị lệch.

– Thường xuyên bị mỏi mắt.

– Mắt lé thường nhìn mờ hơn mắt không bị lé.

– Người bệnh thường vô ý nghiêng đầu, nheo mắt để thích nghi với tình trạng lé.

– Đi lại hay bị vấp té, làm việc không chính xác.

– Nhìn song thị (thấy 2 hình ảnh) nếu lé xảy ra đột ngột ở những người có chức năng thị giác đã hoàn thiện.

Tác hại :

Tác hại nghiêm trọng nếu lé xảy ra ở trẻ em đang trong giai đoạn phát triển thị giác, có thể gây mất thị lực ở mắt lé (hay còn gọi là nhược thị). Mất khả năng nhận thức chiều sâu (thị giác hai mắt) – khả năng canh khoảng cách kém giữa 2 vật, dễ bước hụt chân cầu thang.

Một số nghề nghiệp sau này đòi hỏi thị giác hai mắt tốt (lắp ráp máy móc, dùng kính hiển vi, vận động viên thể thao…). Vì vậy nên đưa trẻ đi khám ở cơ sở có chuyên khoa lé ngay khi phát hiện trẻ có lé.

Các phương pháp điều trị lé :

Tùy theo từng trường hợp lé, sẽ áp dụng một hoặc kết hợp các phương pháp sau:

– Tập qui tụ, tập liếc sang hướng ngược chiều lé.

– Đeo kính khi lé do quy tụ điều tiết hay kèm tật khúc xạ.

Ở người lớn lé gây song thị độ nhỏ có thể mang lăng kính.

– Phẫu thuật điều chỉnh các cơ vận nhãn nhằm đưa 2 mắt về thẳng trục.

——————–

( trích nguồn Internet )